Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,
Θα ξεκινήσω με κάποιες παραδοχές που απηχούν τη συλλογική ευαισθησία και ενδιαφέρον όχι μόνον αυτού του Σώματος, και ίσως όχι μόνον των πολιτών της Αττικής. Η ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου:
– Είναι έργο μητροπολιτικής λειτουργίας και διαδημοτικού ενδιαφέροντος με πολλαπλασιαστικά οφέλη για τους πολίτες και τους επισκέπτες της Αττικής, καθώς και για την ελληνική οικονομία.
– Είναι η μεγαλύτερη αυτή τη χρονική στιγμή αστική παρέμβαση στο παραλιακό μέτωπο της Αττικής που θέλουμε να ξεκινήσει και να ολοκληρωθεί αλλά και να επιβιώσει σε βάθος χρόνου.
ΙΙ Σκιαγραφώντας τις ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, αυτές υπηρετούσαν και υπηρετούν κυρίως 2 στόχους:
Στόχος 1ος Η εξεύρεση βιώσιμου μοντέλου χρηματοδότησης και της καλύτερης δυνατής μεθόδου δημοπράτησης. Και αυτό γιατί; Για την άρτια τεχνικά και οικονομικά ολοκλήρωση του συνόλου της παρέμβασης, με μοναδικό κριτήριο και γνώμονα την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και την μέγιστη δυνατή ωφέλεια για τους πολίτες της Αττικής.
Στις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης αναφέρθηκε ο Περιφερειάρχης.
Ανοίγω μία παρένθεση: Εφόσον υπάρχουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, οφείλουμε να τις αναζητήσουμε και αξιοποιήσουμε, ώστε να απελευθερώσουμε τους ίδιους πόρους της Περιφέρειας Αττικής οι οποίοι θα διοχετευθούν σε περισσότερα έργα προς όφελος και των 66 Δήμων της Αττικής και τα οποία θα παραδοθούν σε άμεση χρήση των πολιτών της Αττικής. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν η κατάσταση που έχει επιφέρει η πανδημία στη χώρα δημιουργεί επιτακτική ανάγκη για την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα και στο κομμάτι της οικονομίας που κινείται γύρω από αυτόν.
Στόχος 2ος Η ελεύθερη και χωρίς αποκλεισμούς πρόσβαση των πολιτών στο Οικολογικό Πάρκο, η λειτουργική βιωσιμότητα, συντήρηση, ασφαλής λειτουργία του οποίου θα είναι εξασφαλισμένη σε βάθος χρόνου.
Και αυτό για να μην αφεθεί μακροπρόθεσμα στην τύχη του το μητροπολιτικό πάρκο και δη, μετά την απόδοσή του προς χρήση στους πολίτες. Σκοπός είναι να προληφθούν φαινόμενα υποβάθμισης ή εγκατάλειψης των κοινόχρηστων χώρων και να μην μετεξελιχθεί το μητροπολιτικό πάρκο σε έργο «κουφάρι» και πάντως, να μην έχει την τύχη των εγκαταλελειμμένων και αναξιοποίητων Ολυμπιακών Ακινήτων.
ΙΙΙ Β φάση
1 Η εκτέλεση της Β’ φάσης των έργων ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου διέπεται από τις διατάξεις του ΠΔ 26.11.2013 (ΦΕΚ 443/6.12.2013 Τεύχος Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων και Πολεοδομικών Θεμάτων), δυνάμει του οποίου εγκρίθηκαν το πρόγραμμα ολοκληρωμένης ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Ουδέποτε τέθηκε ζήτημα αλλαγής των χρήσεων γης και των όρων δόμησης όπως αυτοί προβλέπονται στις διατάξεις του ΠΔ. Ουδέποτε επιχειρήθηκε αλλαγή στον σχεδιασμό για την κατασκευή του έργου.
2 Προς αποκατάσταση της πραγματικότητας για τα περί καθυστέρησης στην δημοπράτηση της Β’ φάσης, λεκτέα τα εξής:
Οι ελλείψεις που μάς «κληροδότησε» η προηγούμενη Διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής διατρέχουν το σύνολο των παρεμβάσεων στον Φαληρικό Όρμο.
Οι εν λόγω ελλείψεις, με βάση και τα στοιχεία που μας έχουν δώσει οι Τεχνικές Υπηρεσίες, μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε τρία πεδία:
(α) μελετών,
(β) χρηματοδοτικών πόρων και
(γ) σχεδιασμού για την μελλοντική αξιοποίηση, λειτουργική βιωσιμότητα, συντήρηση, καθώς και για την ασφαλή λειτουργία του χώρου.
Ειδικότερα, όσον αφορά στους χρηματοδοτικούς πόρους:
(α) Οι εργασίες υλοποίησης της Β’ φάσης είχαν προϋπολογισθεί, βάσει της αρχικής εγκεκριμένης μελέτης, σε 175 εκ. ευρώ. Η προηγούμενη Διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής δέσμευσε 110 εκ. ευρώ.
(β) Ακόμη κι αν ήθελε θεωρηθεί ότι τα 110 εκ. ευρώ ήσαν «εξασφαλισμένα», αυτά δεν κάλυπταν παρά μόνον τμήμα των εργασιών της Β’ φάσης.
Αναφέρω επιγραμματικά ότι:
(i) Δεν είχαν περιληφθεί οι εργασίες πρασίνου και τριτεύοντος αρδευτικού δικτύου στον χώρο του μητροπολιτικού πάρκου.
(ii) Δεν είχε ληφθεί υπόψη η αναγκαιότητα επικαιροποίησης των μελετών που αφορούν στην υλοποίηση της Β’ φάσης.
Ενδεικτικά (και όχι περιοριστικά) αναφέρουμε ότι η επικαιροποίηση των μελετών αφορά σε μεταβολές στις προδιαγραφές των στατικών μελετών, στις απαιτούμενες αλλαγές στο αντιπλημμυρικό έργο της Α’ φάσης (λαμβανομένης υπόψη της εγκρίσεως τον Ιούλιο 2018 του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Αττικής, στο οποίο περιελήφθησαν οι χαμηλές περιοχές του Μοσχάτου και της Καλλιθέας ως κατακλυζόμενες περιοχές), στα νέα δεδομένα που προέκυψαν από την εμπειρία υλοποίησης των έργων της Α’ Φάσης αναφορικά με τις εργασίες θεμελίωσης των τεχνικών έργων. Περαιτέρω αξίζει να σημειωθεί ότι δεν ήταν δυνατόν να εκδοθεί – και δεν έχει εκδοθεί – η απαραίτητη για τις εργασίες αυτές οικοδομική άδεια, επειδή οι μελέτες δεν είχαν εκπονηθεί σε επίπεδο μελέτης εφαρμογής.
Άρα, με αυτή την εκδοχή θα χρειαζόταν και 2η εργολαβία να συμπληρώσει την ανάπλαση.
3 Η δημοπράτηση της Β’ φάσης των έργων ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου συναρτάτο ευθέως και αμέσως προς την τυπική ολοκλήρωση της διαδικασίας ανάθεσης σε εξειδικευμένη εταιρία παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής υποστήριξης της Περιφέρειας Αττικής σε τεχνοοικονομικό και νομικό επίπεδο. Μία διαδικασία που προβλέπεται εκ του νόμου για έργα ανάλογης κλίμακας, κατ’ εξοχήν σύνθετα και στρατηγικής σημασίας, όπως συμβαίνει εν προκειμένω.
Θεωρούμε ότι η επιστημονική γνώση και η εμπειρία του αναδόχου σε έργα ανάλογης κλίμακας θα συμβάλουν στη γρήγορη και σωστή δημοπράτηση αλλά και την ολοκλήρωση αυτού του εμβληματικού έργου για όλη την Αττική. Σήμερα βρισκόμαστε στο στάδιο υπογραφής της σχετικής σύμβασης.
Σε κάθε περίπτωση στόχος της Περιφέρειας Αττικής είναι η δημοπράτηση της Β’ Φάσης των έργων ανάπλασης στο πρώτο εξάμηνο του 2021, με τη συνδρομή του Συμβούλου και την εξεύρεση χρηματοδότησης κατά τα ανωτέρω.
4 Το υφιστάμενο θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο διασφαλίζει τον δημόσιο χαρακτήρα του μητροπολιτικού πάρκου, την ελεύθερη και χωρίς αποκλεισμούς χρήση του από όλους τους πολίτες, ώστε να επιτελείται ο ρόλος του μητροπολιτικού πόλου και της σύνδεσης αστικού ιστού και θάλασσας.
Ο δημόσιος χαρακτήρας του έργου δεν αναιρείται, δεν θίγεται ούτε από τον τρόπο που θα δημοπρατηθεί, ούτε από το χρηματοδοτικό εργαλείο ή/και συνδυασμό εργαλείων χρηματοδότησης που θα επιλεγούν, ούτε από την ανάθεση υπηρεσιών συμβούλου, ούτε από την πρόνοια ή πρόβλεψη για την μελλοντική αξιοποίηση και συντήρηση του Μητροπολιτικού Πάρκου.
IV Α φάση
1 Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της Α’ Φάσης των έργων ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου έχει μετατεθεί για τον Μάιο 2021. Σήμερα το φυσικό αντικείμενο του έργου έχει εκτελεσθεί σε ποσοστό των περίπου 85%. Στο αντικείμενο του έργου περιλαμβανόταν και η εκπόνηση μελετών σε τελικό στάδιο.
Το γεγονός ότι η Α’ φάση χρειάσθηκε για να ολοκληρωθεί 3 συμπληρωματικές συμβάσεις, ανερχόμενες μάλιστα σχεδόν στο 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης ενώ μέχρι τώρα έχουν δοθεί 6 παρατάσεις
(δεν έχει νόημα να σταθούμε στο παρελθόν, ούτε να αναλύσουμε τυχόν ατέλειες μελετών, τυχόν απρόβλεπτες ανάγκες, τυχόν μεταβολές στο κανονιστικό πλαίσιο)
Το γεγονός ότι σε ένα τέτοιου μεγέθους έργο, όπως της Β’ φάσης, μπορεί να προκύψουν ξανά τέτοια θέματα.
Συνεπώς θα ήταν καλό να είναι περιορισμένο, στο μέτρο του δυνατού, το ρίσκο σχετικά με την δημοπράτηση και την ολοκλήρωση της Β’ φάσης, ώστε να περιορίσουμε τον κίνδυνο παρεκκλίσεων από τον αρχικό σχεδιασμό ως προς το τεχνικό και το οικονομικό αντικείμενο που μπορεί όμως να επηρεάζουν και το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του έργου.
Κλείνω λέγοντας ότι προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται οι ενέργειες που έχουν αναληφθεί μέχρι σήμερα.