1 Τι μέτρα σχεδιάζει να λάβει για να ολοκληρωθεί επιτέλους η Α’ φάση;
2 Προτίθεται να προχωρήσει στην επιβολή ποινικών ρητρών στον Ανάδοχο για την καθυστέρηση της Α΄ Φάσης;

Να ξεκινήσω (ακολουθώντας τη σειρά των ερωτημάτων) λέγοντας ότι δεν υπήρξε καμία διάθεση υποβάθμισης του Περιφερειακού Συμβουλίου, καθυστέρηση ή αποφυγή απάντησης. Πριν δοθεί οποιαδήποτε απάντηση συνολικά για τα ζητήματα που τέθηκαν, κρίνουμε σκόπιμο να έχει ληφθεί η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής ως συλλογικού οργάνου και καθ’ ύλην αρμοδίου για την έγκριση ή μη της παράτασης της συνολικής προθεσμίας περαίωσης του έργου. Εκκρεμεί ακόμη η λήψη της σχετικής απόφασης.
Σε κάθε περίπτωση είναι ατυχές να λέγεται ότι δεν υπάρχει ενημέρωση και αυτό αδικεί την Περιφερειακή Αρχή και προσωπικά τον Περιφερειάρχη. Ο Περιφερειάρχης συνόδευσε στον Φαληρικό Όρμο μέσα Ιουνίου την Πρόεδρο του ΚΙΝΑΛ, παρουσία και των Δημάρχων Μοσχάτου Ταύρου και Καλλιθέας, και ενημέρωσε για την εξέλιξη των εργασιών. Οι δηλώσεις των παρισταμένων διοχετεύθηκαν στον ηλεκτρονικό και έντυπο τύπο. Πέραν αυτού, γίνεται συζήτηση και στο Περιφερειακό Συμβούλιο (π.χ. επ’ αφορμή της αναμόρφωσης του προϋπολογισμού). Ενδιαφέρονται για την πορεία του έργου όλες οι πτέρυγες της Βουλής και προωθούνται με μεγάλη συχνότητα απαντητικά σημειώματα στο Τμήμα Κοινοβουλευτικού Ελέγχου. Εμείς θέλουμε και επιδιώκουμε τη θετική συνεισφορά όλων των παρατάξεων και πολιτικών δυνάμεων. Επ’ ουδενί λοιπόν στοιχειοθετείται ελλιπής ενημέρωση για την πορεία του έργου.
Ι Αφού εισήχθη το θέμα στη σημερινή συνεδρίαση, να κάνουμε μία σύντομη αναδρομή.
(α) Τα έργα της Α’ φάσης της ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου είχαν εκτελεσθεί σε ποσοστό 38% τον Σεπτέμβριο 2019. Σήμερα το φυσικό αντικείμενο του έργου έχει υπερβεί το 85%.
Κατά την άποψή μου ήταν πολύ σφιχτό το αρχικό συμβατικό χρονοδιάγραμμα των 21 μηνών για ένα έργο τέτοιου μεγέθους και στρατηγικής σημασίας. Σύνθετο και πολύπλοκο τεχνικά έργο, που εκτελείται εντός του αστικού ιστού.
Και μόνο το γεγονός ότι η Α’ φάση χρειάσθηκε 3 συμπληρωματικές συμβάσεις (είτε υπήρχαν ατέλειες σε μελέτες, είτε προέκυψαν απρόβλεπτες ανάγκες, είτε μεσολάβησαν μεταβολές στο κανονιστικό πλαίσιο) αποδεικνύει ότι αντιμετωπίζει πολλές δυσκολίες το έργο αυτό και κατά το στάδιο εκτέλεσης.
(β) Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της Α’ φάσης των έργων ανάπλασης πρόκειται να μετατεθεί τον Νοέμβριο 2021 με βάση τουλάχιστον την Εισήγηση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας που είχε υποβληθεί προς την Οικονομική Επιτροπή κατά τη συνεδρίαση της 25.5.2021, οπότε και αναβλήθηκε η συζήτηση για την έγκριση ή μη της παράτασης της συνολικής προθεσμίας περαίωσης του έργου.
Δεν μπορώ να προκαταλάβω την απόφαση του συλλογικού οργάνου. Πλην όμως η όποια απόφαση ληφθεί, θα στηριχθεί και θα λάβει υπόψη της την Εισήγηση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας. Δεν έχω λοιπόν παρά να επικαλεστώ την Εισήγηση εκείνη (με την επιφύλαξη ότι δεν θα αλλάξει κάτι μέχρι τη συζήτηση του θέματος στην Οικονομική Επιτροπή, όποτε αυτή ορισθεί).
Στην Εισήγηση αναφέρονται οι λόγοι της καθυστέρησης, οι οποίοι συνοψίζονται:
Αφενός στην καθυστέρηση κατά 112 ημερολογιακές ημέρες εξαιτίας μη έγκαιρης έγκρισης της κυκλοφοριακής μελέτης αποκλεισμού της οδού Φιξ στον Α/Κ (ανισόπεδο κόμβο) Παλ. Φαλήρου.
Αφετέρου στις επιπτώσεις της πανδημίας και την πτώση της παραγωγικής δύναμης του εργοταξίου με αναφορά στις εργατοημέρες που χάθηκαν το χρονικό διάστημα αναφοράς, εξαιτίας της νόσησης εργαζομένων της αναδόχου εταιρίας, και χωρίς να συμπεριλαμβάνεται σε αυτούς το προσωπικό των υπεργολάβων, σε καθυστερήσεις στην παραλαβή υλικών.
Για όλα αυτά είχαν ενημερωθεί από την ανάδοχο εταιρία οι αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής. Είναι προφανές ότι οι παραπάνω λόγοι κατ’ αντικειμενική κρίση δεν είχαν προβλεφθεί, ούτε μπορούσαν να προβλεφθούν ή να αποφευχθούν.
Η ουσία είναι ότι οι εργασίες προχωρούσαν έστω με αργούς ρυθμούς. Οι λόγοι εσωτερικής αναδιάρθρωσης κλπ. ήταν γνωστοί. Είχαν δημοσιοποιηθεί. Ανεξάρτητα όμως από αυτό, συνέπεσαν χρονικά με τους ανωτέρω λόγους. Δεν ήταν λόγος καθυστέρησης η αναδιάρθρωση.
(γ) Ενόψει τούτων η Διευθύνουσα Υπηρεσία είχε εισηγηθεί τη χορήγηση, χωρίς αποκλειστική υπαιτιότητα της αναδόχου εταιρίας, δηλαδή με αναθεώρηση, παράτασης της συνολικής προθεσμίας περαίωσης του έργου. Δηλαδή ότι οι αιτιάσεις της αναδόχου εταιρίας συνιστούν εύλογη αιτία που δικαιολογεί την αναγκαιότητα χορήγησης παράτασης.
(δ) Να σημειώσουμε ότι και στις 6 παρατάσεις της συνολικής προθεσμίας περαίωσης του έργου που έχουν εγκριθεί μέχρι σήμερα από την Οικονομική Επιτροπή, με βάση τις σχετικές εισηγήσεις της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, δεν στοιχειοθετείται αποκλειστική υπαιτιότητα της αναδόχου εταιρίας.
Κρίνω σκόπιμο να αναφερθεί, ως επισήμανση, ότι 4 συνολικά παρατάσεις (τμηματικές και συνολική προθεσμία) είχαν εγκριθεί από την Οικονομική Επιτροπή κατά τη θητεία της προηγούμενης Διοίκησης, σε χρόνο που δεν είχε εκδηλωθεί η πανδημία. Η οποία πάντως εξακολουθεί και σήμερα να υπάρχει. Και τότε το φυσικό αντικείμενο του έργου είχε εκτελεσθεί σε ποσοστό μικρότερο του 38%. Τότε δεν είχε τεθεί θέμα επιβολής ποινικών ρητρών.
ΙΙ Από εκεί και πέρα οι προϋποθέσεις του νόμου είναι συγκεκριμένες. Και εννοώ τις διατάξεις των άρθρων 147 και 185 ν. 4412/2016. Δεν ασκούμε πολιτική, παρακάμπτοντας ή υπερβαίνοντας τις τυπικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις του νόμου.
Τι προβλέπεται κατά πάγια νομολογία; Η κατάπτωση ποινικών ρητρών προϋποθέτει τη συνδρομή της υποκειμενικής προϋπόθεσης της ευθύνης και της υπερημερίας του «οφειλέτη». Υπαιτιότητα και υπερημερία δεν στοιχειοθετούνται όταν η μη εκπλήρωση ή η μη προσήκουσα εκπλήρωση της παροχής οφείλεται σε γεγονός για το οποίο ο εκάστοτε «οφειλέτης» δεν έχει ευθύνη, ούτε μπορεί να αποδοθεί σε δόλο ή αμέλειά του, ενώ την ίδια καθυστέρηση θα επεδείκνυε κάθε επιμελής άνθρωπος ευρισκόμενος υπό τις ίδιες συνθήκες και καταβάλλοντας τη συνήθη προσπάθεια έγκαιρης εκπλήρωσης.

3 Έχουν επιμετρηθεί τα χώματα που έχουν συσσωρευθεί; Αν ναι, πόσος είναι ο όγκος τους και πόση είναι η απαιτούμενη ποσότητα χωμάτων για την Β΄ Φάση;
Η άποψη της Διευθύνουσας Υπηρεσίας είναι ότι δεν είναι εφικτή κατά την εξέλιξη των εργασιών η επιμέτρηση των προϊόντων εκσκαφής, επειδή καθημερινά προστίθενται και νέες ποσότητες εκσκαφών. Απομακρύνονται από τον χώρο του εργοταξίου ποσότητες ακατάλληλων προς επίχωση υλικών. Ποσότητες παραμένουν προσωρινά σε χώρους αποθήκευσης (ντεπό), προκειμένου να ακολουθήσει ο διαχωρισμός τους. Επιπλέον υπάρχουν όγκοι αδρανών υλικών που προσωρινά παραμένουν στον χώρο προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες των εν εξελίξει εργασιών (πχ. οδοποιία, σκυροδέματα). Σε κάθε περίπτωση όμως οι αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής υπολογίζουν τον όγκο των εκσκαφών που πρέπει με βάση τη σύμβαση να παραμείνουν στο έργο για την εκτέλεση της Β’ φάσης και τον όγκο των υλικών που έχουν απομακρυνθεί.

4 Έχει ελεγχθεί το αν η ποιότητα των συσσωρευμένων χωμάτων είναι κατάλληλη για τις επιχωματώσεις της Β΄ Φάσης;
Τα προϊόντα εκσκαφής που έχουν συσσωρευτεί πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για τις επιχώσεις της Β’ φάσης, όπως προβλέπεται και από τους συμβατικούς όρους. Αυτή είναι άλλωστε και η πρακτική που παγίως ακολουθείται, προκειμένου να περιορίζονται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Είναι αυτονόητο ότι τα ακατάλληλα για επίχωση προϊόντα εκσκαφής, απομακρύνονται από το χώρο όπου εκτελείται το έργο.

5 Ποιες συγκεκριμένες ενέργειες γίνονται αυτήν την στιγμή για την ωρίμανση της Β’ Φάσης; Ποιο χρονοδιάγραμμα έχουν; Πότε, επιτέλους, θα γίνει η δημοπράτηση της Β’ Φάσης;
Είναι υπό επεξεργασία τα τεύχη δημοπράτησης της Β’ φάσης σε συνεργασία με τον Σύμβουλο, ο οποίος διαθέτει επιστημονική γνώση και μεγάλη εμπειρία σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο σε έργα ανάλογης κλίμακας και στρατηγικής σημασίας.
Έχει ανακοινωθεί από τον Περιφερειάρχη ότι αναμένεται η δημοπράτηση της Β φάσης περί τα τέλη καλοκαιριού 2021.
Έχει εγκριθεί η ένταξη της Β’ φάσης της ανάπλασης στο Εθνικό ΠΔΕ 2021 με σκοπό την επιτάχυνση των διαδικασιών ωρίμανσης και υλοποίησης και την εν συνεχεία μεταφορά και ένταξή της στο ΕΠ «Αττική 2021-2027».
Να τονίσουμε ότι εξασφαλίσθηκε με ενέργειες του Περιφερειάρχη η χρηματοδότηση με 200 εκ ευρώ για το σύνολο της Β φάσης των έργων της ανάπλασης. Και άρα όχι για τμήμα της Β φάσης.
Έχει επανειλημμένως αναφερθεί ότι δεν υπήρχε εξασφαλισμένη χρηματοδότηση για την Β φάση από την προηγούμενη Διοίκηση. Έχουμε επίσης συζητήσει και για το εάν ήταν επαρκείς οι μελέτες για τη Β φάση. Έχει τοποθετηθεί σε συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου και ο Προιστάμενος της Δ/νσης Τεχνικών Έργων επ’ αυτού.
Θα ήθελα να επαναλάβω ότι όλες οι ενέργειες, στις οποίες προβήκαμε μέχρι σήμερα, υπηρετούσαν και υπηρετούν έναν και μόνο στόχο:
Να περιορίσουμε, στο μέτρο του δυνατού, το ρίσκο σχετικά με την δημοπράτηση και την ολοκλήρωση της Β’ φάσης, ώστε να περιορίσουμε τον κίνδυνο παρεκκλίσεων από τον αρχικό σχεδιασμό ως προς το τεχνικό και το οικονομικό αντικείμενο που μπορεί όμως να επηρεάζουν και το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του έργου.

6 Προτίθεται να προωθήσει τις διαδικασίες για τη συγκρότηση του Φορέα Διαχείρισης με την συμμετοχή των Δήμων Καλλιθέας και Μοσχάτου -Ταύρου; Με ποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα;
Ουδεμία πρόβλεψη είχε γίνει προ της αναλήψεως της θητείας μας, για τη σύσταση φορέα διαχείρισης, συντήρησης και ασφαλούς λειτουργίας των χώρων πρασίνου μετά την ολοκλήρωση των εργασιών, ώστε να μην αφεθεί μακροπρόθεσμα στην τύχη του το μητροπολιτικό πάρκο και δη, μετά την απόδοση του προς χρήση στους πολίτες. Το ζήτημα τέθηκε στον δημόσιο διάλογο από τον Περιφερειάρχη.
Βούλησή μας είναι να έχουν αναληφθεί όλες οι απαραίτητες προπαρασκευαστικές πρωτοβουλίες και να έχουν γίνει οι ενδεδειγμένες ενέργειες, ώστε να προληφθούν φαινόμενα υποβάθμισης ή εγκατάλειψης των κοινόχρηστων χώρων για να μη μετεξελιχθεί το μητροπολιτικό πάρκο σε άλλο ένα έργο «κουφάρι».
Όπως έχει ήδη δηλώσει πολλάκις ο Περιφερειάρχης, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν και βγει στον «αέρα» η δημοπράτηση της Β’ φάσης, θα τεθεί σε διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, τους Δήμους, την επιστημονική κοινότητα ένα βιώσιμο σε βάθος χρόνου μοντέλο διαχείρισης, ώστε πριν το έργο ολοκληρωθεί να έχει δημιουργηθεί ο φορέας που θα διασφαλίσει μακροπρόθεσμα τη βιωσιμότητα της παρέμβασης.
Δεν ξεχνάμε ότι η συγκεκριμένη παρέμβαση είναι όχι τοπικής, αλλά υπερ-τοπικής εμβέλειας.
Στόχος μας είναι να διασφαλισθεί η κατασκευή και λειτουργία ενός δημόσιου, ελεύθερου και ανοιχτού στους πολίτες πάρκου, η βιωσιμότητα του οποίου θα είναι εξασφαλισμένη.